Statiegeldflesjes? Die lever je in

Jarenlang zijn pogingen gedaan om het aantal kleine plastic flesjes in de natuur te verminderen. Tevergeefs. Om het gedrag van mensen écht te veranderen, besluit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) dat wetgeving nodig is. De 900 miljoen kleine plastic flesjes frisdrank en water die jaarlijks in Nederland worden verkocht, vallen vanaf 1 juli 2021 onder de statiegeldwetgeving.

Statiegeld Nederland wordt verantwoordelijk voor het statiegeldsysteem. De organisatie moet er vóór 31 december 2022 voor zorgen dat Nederlanders minstens 90% van alle kleine én grote statiegeldflessen terugbrengen voor hergebruik.

Inspelen op bestaand gedrag

Centraal onderdeel van onze aanpak? Bestaand gedrag! Heel veel mensen leveren hun grote statiegeldflessen al jaren in bij de supermarkt. Door op het bestaande gedrag in te spelen en duidelijk te maken dat nu ook kleine flesjes kunnen worden ingeleverd, maken we gebruik van positive cueing.

En we hebben meer goed nieuws: vanaf 1 juli kunnen statiegeldflessen op steeds meer plekken worden ingeleverd. Ook maakt het niet meer uit waar flessen gekocht zijn. Een fles die je bij de supermarkt koopt, lever je dus ook in bij een tankstation langs de snelweg. Ook deze voordelen maken we onderdeel van onze communicatieboodschap.

Verandering heeft tijd nodig

Gedragsverandering heeft tijd nodig. Ook als je inspeelt op bestaand gedrag. Daarom starten we al op 1 juni met onze communicatie. We laten zien aan welk logo mensen statiegeldflesjes vanaf 1 juli kunnen herkennen. En maken duidelijk dat je ook nu al flesjes kunt tegenkomen met het statiegeldlogo. Met de boodschap: over flesjes met het statiegeldlogo betaal je statiegeld, vergeet ze dus niet in te leveren.

In aanloop naar 1 juli voeren we ook consumentenonderzoek uit. We willen weten wat mensen van statiegeld vinden en of zij van plan zijn hun kleine statiegeldflesjes in te leveren. Ook vragen we welke drempels mensen ervaren en welke verbeterpunten zij zien voor het statiegeldsysteem. Veelgehoorde antwoorden zijn dat je niet overal alle flessen kunt inleveren en dat het weggooien van plastic flessen bij het plasticafval ook oké is. De onderzoeksresultaten helpen ons op 1 juli opnieuw aandacht te vragen voor statiegeld op kleine plastic flesjes.

Om ervoor te zorgen dat alle betrokken partijen, van supermarkten tot producenten, op 1 juli dezelfde boodschappen uitdragen, ontwikkelen we een toolkit. Verschillende scenario’s, vragen en antwoorden, artikelen en beeldmateriaal zijn onderdeel van de toolkit.

Voor het moment dat de wet ingaat, trekken we met het ministerie van IenW op. De eerste statiegeldflesjes leveren toenmalig staatssecretaris Van Veldhoven en bioloog Freek Vonk in tijdens een persmoment waar filmende media mooie beelden konden maken. Zij staan niet in de supermarkt, maar leveren flesjes in bij voetbalvereniging Graaf Willem II VAC. Een nieuw innamepunt waar gespaard wordt voor het goede doel. Met het opgehaalde statiegeld sparen zij bijvoorbeeld om nieuwe ballen voor de junioren aan te schaffen.

Boven verwachting

De resultaten overtreffen onze verwachtingen. In plaats van de 500 publicaties die we voor ogen hadden, publiceren media in Nederland en daarbuiten meer dan 950 artikelen over het statiegeld op kleine plastic flesjes. De publicaties zijn positief en realiseren samen een groot bereik.

Ook de resultaten die we op kennis en gedrag boeken zijn goed. Campagne-effectonderzoek laat snel zien dat bijna heel Nederland op de hoogte is van het statiegeld op kleine plastic flesjes. En we zijn lekker op weg om de doelstelling van 90% te behalen: in februari 2022 wordt al 80% van alle statiegeldflessen ingeleverd.

Campagne krijgt vervolg

Om nog meer flesjes in te zamelen én de wettelijke doelstelling van 90% te halen, voert Statiegeld Nederland ook in 2022 campagne. Want: kleine plastic statiegeldflesjes gooien we toch niet weg? Lever ze in!